ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಭಾಷಾಂತರ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತಿಗಳು
Translation and its Limitation in Kannada Language
ಡಾ. ಎಸ್. ಶಶಿರೇಖಾ
(Dr. S. Shashirekha)
Assistant professor in Kannada
Government First Grade College, Tumakuru
ಪ್ರಸಾವನೆ
ಭಾಷಾಂತರ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಭಾಷಾಂತರಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ‘ಅನುವಾದ, ತರ್ಜುಮಾ, ಕನ್ನಡಿಸು’ ಎಂಬ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತು ಅನುವಾದ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ನಿಘಂಟನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಡಾ ಜಾನ್‍ಸನ್ ಭಾಷಾಂತರ ಎಂದರೆ ‘To change into another language retaining sense’ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅಂದರೆ ‘ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಒಂದು ಭಾಷೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದನ್ನು’ ಜಾನ್‍ಸನ್ ಭಾಷಾಂತರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವಣ ಪಾರಸ್ಪರಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ಭಾಷೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಸ್ತುವನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪದಗಳು ಭಾಷಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಭಾಷೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ssssಭಾಷಾಂತರ ಮಾಡುವಾಗ ಭಾಷಾಂತರಕಾರ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರಬೇಕು .’ಸಂಸ್ಕೃತಿ’ ಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿರಬೇಕು. ಕೆಲವು ಕಡೆ ಪದವನ್ನು ಅದೇ ರೀತಿ ಬಳಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಭಾಷಾಂತರ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಭಾಷಾತಜ್ಞನಿಂದ ನಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಯಂತ್ರ ಭಾಷಾಂತರ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾಷೆಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆದಾಗಲೂ ಭಾವನೆಗಳು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಇರುವಂತೆಯೇ ಅರ್ಥೈಸಲ್ಪಡಬೇಕು. ಭಾವನೆಗಳು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೈತಳೆದಾಗ ಮಾತ್ರವೇ ಭಾಷಾಂತರ ಕಾರ್ಯ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಕೀಲಿಪದ: ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ, ಭಾಷಾಂತರ, ಅನುವಾದ, ತರ್ಜುಮಾ, ಕನ್ನಡಿಸು, ಭಾಷಾಂತರಕಾರ, ಭಾಷಾತಜ್ಞ
ಭಾಷಾಂತರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾಲ್ಕಮ್ ಕೌಲೇ ಹೇಳಿಕೆ ಮುಖ್ಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ‘Translation is an art that involves the recreation of a work in another language for readers with a different back ground’ ಅಂದರೆ ‘ಭಾಷಾಂತರ ಒಂದು ಕಲೆ’. ಇದು ಪುನರ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾಂರ ಎನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪುನರ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾರ್ಯವು ಬೇರೆ ಭಾಷೆಯ ವಿವಿಧ ಹಿನ್ನಲೆಯ ಓದುಗರಿಗಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾಷಾಂತರ ಒಂದು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾದ ಕ್ರಿಯೆ. ಇದು ಮೌಲ್ಯಯುತವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಅನುವಾದಿಸಬೇಕು. ಭಾಷಾಂತರಿಸುವಾಗ ಪ್ರಮಾದಗಳು ಸಂಭವಿಸದಂತೆ ಎಚ್ಚರವಹಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಸಾಹಿತ್ಯದ ಭಾಷಾಂತರ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರು ಸೃಜನಶೀಲರಾಗಿರಬೇಕು. ಪುನರ್‍ಸೃಷ್ಟಿ ಕೆಲಸ ಸಾರ್ಥಕವಾಗಲು ಮೂಲ ಸಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಅನುಸೃಷ್ಟಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು. ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿ, ಸಂಕೇತ, ಶಬ್ದ, ಅರ್ಥ, ವಾಕ್ಯ ಎಲ್ಲವೂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಂರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿನ ಸಾಮ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಭಾಷಾಂತರಕಾರ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಆ ಭಾಷೆಯ ಜನರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬೇಕು. ನಂತರ ಭಾಷಾಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಭಾಷೆಯು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗ್ರಹಿಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ರೂಪ ತಳೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಭಾಷಾಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಿತಿಗಳೇರ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸಮರ್ಥ ವಿದ್ವಾಂಸ ಮಾತ್ರ ಈ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಭಾಷಾಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲ. ಆಯಾ ಕಾಲದ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಭಾಷಾ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪಲ್ಲಟಗಳು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ದಕ್ಕಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಭಾಷಾಂತರಕಾರ ಒಂದು ಭಾಷೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಭಾಷಾಂತರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾನವನಿಗೆ ಭಾಷಾ ಕಲಿಕೆಯ ಕಲೆ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಿದ್ಧಿಸಿದೆ. ಆತನು ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವ ಭಾಷೆಯನ್ನಾದರೂ ಕಲಿಯಬಹುದು. ಅದರಿಂದ ಸಂವಹನ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾಷಾಂತರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಶೇಷವಾದ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬರಿಯ ವಾಚ್ಯಾರ್ಥ ತಿಳಿದರೆ ಸಾಲದು. ಪದಗಳ ವಾಕ್ಯಗಳ ಬಳಕೆಯು ಹಿಂದಿರುವ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಭಾಷಾಂತರಕಾರ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಅಥ್ರ್ಯೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸುವಾಗ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದಕೋಶದ ಸಹಾಯ ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲವನ್ನು ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕೆಲವು ವಿಜ್ಞಾನ ಪದಗಳನ್ನು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಬಳಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆ ನೀಡಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದೆಂದು ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಚಿಂತನೆ, ರಾಜಕೀಯ ವಿದ್ಯಮಾನ ಎಲ್ಲವೂ ಇಂದು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸುದ್ಧಿಯಾಗಿ ಹರಿದಾಡಲು ಭಾಷಾಂತರ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಕ್ರಿಯತೆಯೆ ಕಾರಣ. ಇಂದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನ ಭಾಷಾಂತರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಂತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿವೆ. ಭಾಷಾಂತg ತರಬೇತಿ, ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್, ಡಿಪ್ಲೊಮೊ ಕೋಸ್ರ್ಗಳು, ಸ್ನಾತಕ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಗಳು ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದೊರಕುತ್ತವೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ ಕ್ಷೇತ್ರ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಅನುವಾದ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ಅನುವಾದಕರಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡ ಕೃತಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕೂಡ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
ಜ್ಞಾನ, ವಿಜ್ಞಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊರತರುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲ ದೇಶದ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಗೊಂಡು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿಚಾರಗಳು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಬಿತ್ತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಷೆಗೆ ಹೊಸ ಹೊಸ ಪದಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಕೆಲವು ದೇಶಗಳು ಭಾಷಾಂತರಕಾರ ಪಟ್ಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹೊರತಂದಿವೆ ಇಂದು,
1. Directory of scientific Translators and services(ಲಂಡನ್)
2. National Lending library Translation Bulletin. ಗಳಂತಹ ಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಖಾಸಗಿ ಭಾಷಾಂತರಕಾರರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ, ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಭಾಷಾಂತರ ಪುಸ್ತಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಹೊರ ಬರುತ್ತಿದೆ. ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಭಾಷಾ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಭಾರತೀಯ ಜ್ಞಾನಪೀಠ, ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಭಾರತಿ ಮುಂತಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೆಲವು ಆಯ್ದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
Translation- Necessity, Limitations, and Challenges:
ಭಾಷಾಂತರ – ಅಗತ್ಯತೆ, ಮಿತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳು
ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಂತರ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಇದೆ, ಭಾಷಾಂತರ ತರಬೇತಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಬೇಕು. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಭಾಷಾಂತರಕ್ಕೆ ಕೋರ್ಸ್‍ಗಳಲ್ಲದೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಾಖೆಗಳನ್ನೇ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು. ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರದ ಜೊತೆಗೆ ವಿವಿಧ ಭಾಷಾಂತರ ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುದಾನ ನೀಡಬೇಕು. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಂತರ ಕೆಲಸಗಳು ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತವೆ. ವಿದೇಶಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ವಿಜ್ಞಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೆ ಕನ್ನಡದ ಕೃತಿಗಳು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‍ಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡರೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳ ಮೌಲ್ಯ ಸಮೃದ್ಧತೆ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಅರ್ಥೈಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸವಾಲುಗಳು ಭಾಷಾಂತರ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಪರಾಮರ್ಶನ ಗ್ರಂಥಗಳು